Parool - 23 september 2008

Jaarlijks 18.000 patiënten geïsoleerd
1 Mogen psychiatrische patiënten zomaar in een isoleercel opgesloten worden?
Nee, het isoleren van patiënten is, net als andere maatregelen die een kliniek kan nemen, aan strenge regels gebonden, die zijn vastgelegd in de wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen (Wet BOPZ). Zo moet er altijd van tevoren toestemming worden gegeven door de arts of de hoofdverpleegkundige.

Een patiënt mag alleen in een isoleercel worden opgesloten om een tijdelijke noodsituatie te overbruggen, bijvoorbeeld omdat er anders ernstige nadelige gevolgen kunnen optreden voor de gezondheid van de patiënt. Maar ook het voorkomen van verstoring van de orde in de kliniek, of de voorkoming van strafbare feiten, kunnen aanleiding zijn een patiënt te separeren. 

2 Maar toch gebeurt dat vaak? 
Ja, tenminste 18.000 keer per jaar, zo blijkt uit cijfers van GGZ Nederland. Vergeleken met andere landen worden in Nederland vaak patiënten geïsoleerd.

3 Waarom is dat een probleem? 
Verschillende onderzoeken tonen aan dat het effect van separeren schadelijk kan zijn. Volgens de Inspectie voor de Gezondheidszorg zorgt het opsluiten van een patiënt in een isoleercel wel tijdelijk voor rust en veiligheid in de kliniek, maar kunnen de psychische klachten van patiënten er juist door verergeren.
GGZ Nederland wil om die redenen het isoleren van patiënten met tien procent per jaar terugdringen. Dat lukt veel klinieken niet, zo blijkt uit onderzoek. Volgens de inspectie wordt het separeren van patiënten in veel instellingen vaak toegepast zonder dat eerst andere opties zijn overwogen.

4 Hoe lang mag een patiënt in een isoleercel worden opgesloten?
Dat is afhankelijk van de situatie. In sommige gevallen wordt een patiënt al na een paar uur weer uit de isoleercel gehaald, maar het komt ook voor dat patiënten maanden achter elkaar in een isoleercel zitten.

Zodra patiënten langer dan een week worden gesepareerd, moet de kliniek dat melden bij de inspectie. Volgens een woordvoerder van de inspectie gebeurt dat niet altijd. Dat is kwalijk, want de inspectie moet officieel toestemming geven voor een langer verblijf in de isoleercel.

5 Aan welke eisen moet een isoleercel voldoen?
Er is een richtlijn voor het beleid bij separeren van patiënten opgesteld door GGZ Nederland. Daarin staat onder andere dat een patiënt tenminste een keer per uur wordt gecontroleerd, ook als de patiënt slaapt. Ook moet de ruimte regelmatig schoongemaakt worden.

Het volgen van deze richtlijnen is niet verplicht, maar de inspectie controleert wel of klinieken een gedegen eigen beleid hebben opgesteld voor het isoleren van patiënten. 

In het geval van het Sociaal Psychiatrisch Diensten Centrum Oost, waar drie weken geleden de 47-jarige patiënt Wim Maljaars overleed, ontbrak zulk beleid, zo constateerde de inspectie in haar rapport van 22 augustus. 

Zo bleken de isoleercellen vies en slecht onderhouden te zijn. Verder lijkt het er op dat er 's nachts geen toezicht was. Maljaars werd pas de volgende ochtend dood aangetroffen in de cel. (JASPER KARMAN en MERLIN MULDER)